ຕາມປົກກະຕິ ເມື່ອມີການຮ້ອງຂໍ ບໍ່ວ່າຈະເປັນລາຍລັກອັກສອນ ຫຼື ບໍ່ກໍຕາມ ຜູ້ທີ່ຖືກຮ້ອງຂໍ ກໍຈະອະນຸຍາດໃຫ້ຕາມການຮ້ອງຂໍຂອງບຸກຄົນໃດໜຶ່ງ ຫາກການຮ້ອງນັ້ນບໍ່ເປັນການລະເມີດກົດໝາຍ ຫຼື ຈະບໍ່ສ້າງຄວາມເສຍຫາຍໃຫ້ແກ່ສິດ ແລະ ຜົນປະໂຫຍດລວມຂອງລັດ ຂອງສັງຄົມ ຫຼື ຂອງນິຕິບຸກຄົນ ຫຼື ຂອງບຸກຄົນ ການບໍ່ອະນຸຍາດນັ້ນ ກໍຕ້ອງມີເຫດຜົນພຽງພໍ ເພື່ອປະຕິເສດການຮ້ອງຂໍດັ່ງກ່າວ ອັນເນື່ອງມາຈາກເຫດຜົນທາງດ້ານກົດໝາຍ ຫຼື ເຫດຜົນອື່ນໆທີ່ເຫັນວ່າບໍ່ສາມາດອະນຸຍາດໄດ້ ຫຼື ອະນຸຍາດ ແຕ່ຜູ້ຮ້ອງຂໍກໍຕ້ອງໄດ້ຊົດໃຊ້ທົດແທນ ຫຼື ທົດແທນຄ່າເສຍຫາຍທີ່ເກີດຂຶ້ນຈາກການອະນຸຍາດນັ້ນ ເປັນຕົ້ນ ການອະນຸຍາດໃຫ້ມີທາງຜ່ານ ການອະນຸຍາດໃຫ້ມີນ້ຳຮ່ອງໄຫຼຜ່ານ.
ການອະນຸຍາດໃຫ້ມີທາງຜ່ານກົດໝາຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໄດ້ກຳນົດໄວ້ວ່າ: ບຸກຄົນຜູ້ໃດທີ່ມີເຮືອນ ຊຶ່ງຖືກປິດລ້ອມດ້ວຍເຮືອນ ຫຼື ທີ່ດິນ ຊຶ່ງຜູ້ອື່ນມີສິດນຳໃຊ້ໂດຍບໍ່ມີທາງຜ່ານອອກໄປສູ່ຫົນທາງໄດ້ ບຸກຄົນນັ້ນກໍມີສິດຮ້ອງຂໍທາງຜ່ານຈາກຜູ້ມີສິດນຳໃຊ້ທີ່ດິນທີ່ຢູ່ໃກ້ຫົນທາງກວ່າໝູ່ ຜູ້ທີ່ມີສິດນຳໃຊ້ທີ່ດິນ ຊຶ່ງຖືກຮ້ອງຂໍນັ້ນ ຕ້ອງອະນຸຍາດໃຫ້ຜ່ານ ແຕ່ມີສິດຮ້ອງຂໍເອົາການໃຊ້ແທນຄ່າເສຍຫາຍແກ່ຜົນລະປູກ ຫຼື ສິ່ງກໍ່ສ້າງຈາກການນຳໃຊ້ທີ່ດິນທີ່ເປັນທາງຜ່ານນັ້ນ ຕາມຄວາມເໝາະສົມ.
ໃນກໍລະນີການເນັ່ງສາຍໄຟ ສາຍໂທລະສັບ ຫຼື ຂຸດຮ່ອງນ້ຳ ວາງທໍ່ນ້ຳ ທໍ່ນ້ຳປະປາ ຜ່ານທີ່ດິນຂອງຜູ້ທີ່ມີສິດນຳໃຊ້ບຸກຄົນໃດໜຶ່ງ ຊຶ່ງພາໃຫ້ຕົ້ນໄມ້ ຫຼື ຜົນລະປູກຕ່າງໆຂອງຜູ້ກ່ຽວຖືກທຳລາຍ ຫຼື ພາໃຫ້ເກີດຄວາມເສຍຫາຍອື່ນໆແລ້ວ ບຸກຄົນຜູ້ນັ້ນຈະຂໍເອົາຄ່າເສຍຫາຍທີ່ເນື່ອງມາຈາກການກະທຳນັ້ນກໍໄດ້ ຖ້າວ່າຜູ້ທີ່ມີສິດນຳໃຊ້ທີ່ດິນນັ້ນ ຫາກໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດນຳແລ້ວ ກໍຈະບໍ່ໃຫ້ຄິດໄລ່ຄ່າເສຍຫາຍນັ້ນອີກ.
ຕົວຢ່າງ: ທ້າວ ເປີ້ຍ ໄດ້ຂໍອະນຸຍາດຂຸດຮ່ອງເພື່ອວາງທໍ່ນ້ຳປະປາເຂົ້າໄປຫາເຮືອນຂອງຕົນ ໂດຍຜ່ານໜ້າເຮືອນຂອງນາງ ໂນ້ຍ ແລະ ນາງ ໂນ້ຍ ກໍໄດ້ຂໍຕໍ່ທໍ່ນ້ຳປະປາເຂົ້າເຮືອນຂອງຕົນນຳ.
ສຳລັບການອະນຸຍາດໃຫ້ນ້ຳຮ່ອງໄຫຜ່ານນັ້ນ ກົດໝາຍກໍໄດ້ກຳນົດໄວ້ດັ່ງນີ້: ບຸກຄົນຜູ້ໃດທີ່ມີຄວາມຈຳເປັນໃນການເປັ່ງນ້ຳອອກຈາກດິນບ້ານທີ່ຕົນຢູ່ ກໍມີສິດຮ້ອງຂໍຂຸດຮ່ອງນ້ຳຜ່ານດິນບ້ານຂອງຜູ້ທີ່ຢູ່ລຸ່ມຖັດຕົນ ຫຼື ຜູ້ທີ່ຢູ່ໃກ້ຄອງນ້ຳ ຜູ້ທີ່ຖືກຮ້ອງຂໍກໍຕ້ອງອະນຸຍາດໃຫ້ຂຸດຮ່ອງເປັ່ງນ້ຳ ແຕ່ມີສິດຮ້ອງຂໍເອົາຄ່າເສຍຫາຍແກ່ຜົນລະປູກ ຫຼື ສິ່ງທີ່ປຸກສ້າງ ຈາກການຂຸດຮ່ອງເປັ່ງນ້ຳນັ້ນ ຜູ້ຮ້ອງຂໍຂຸດຮ່ອງເປັ່ງນ້ຳ ຕ້ອງຮັກສາອະນາໄມ ແລະ ຮັກສາສະພາບຂອງຮ່ອງນ້ຳໃຫ້ເໝາະສົມ ໝາຍຄວາມວ່າ ບໍ່ໃຫ້ເປີເປື້ອນ ຫຼື ເຮັດໃຫ້ມີກິ່ນເໝັນ ອັນຈະສ້າງຜົນກະທົບຕໍ່ການດຳລົງຊີວິດຂອງຄົນ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມອ້ອມຂ້າງນັ້ນ.
ຕໍ່ບັນຫານີ້ ທຸກຄົນຕ້ອງເຂົ້າໃຈວ່າ ການອະນຸຍາດດັ່ງກ່າວ ແມ່ນກົດໝາຍໄດ້ກຳນົດໄວ້ແລ້ວ ແຕ່ຫາກບໍ່ແມ່ນວ່າໃຜຢາກກຳນົດແນວໃດກໍກຳນົດ ຢາກອະນຸຍາດກໍອະນຸຍາດ ບໍ່ຢາກອະນຸຍາດກໍແລ້ວແຕ່ ມັນແມ່ນສິດຂອງຂ້ອຍ ຄວາມຈິງມັນບໍ່ແມ່ນແນວນັ້ນ ມັນມີກົດໝາຍ ເຖິງແມ່ນວ່າຕົນມີສິດກໍຕາມ ແຕ່ສິດດັ່ງກ່າວ ກົດໝາຍໄດ້ເປີດທາງໃຫ້ບຸກຄົນໃດໜຶ່ງ ສາມາດຮ້ອງຂໍຕໍ່ວ່າຕໍ່ເຈົ້າກຳມະສິດໄດ້ ເມື່ອຜູ້ມີສິດນັ້ນ ຫາກນຳໃຊ້ສິດຂອງຕົນແບບປິດປະຕູຕັນບຸກຄົນອື່ນ ຊຶ່ງກົດໝາຍໄດ້ອະນຸຍາດໃຫ້ມີຄວາມສາມາດຜ່ານໄປໄດ້ ໂດຍມີເຫດຜົນທີ່ພຽງພໍ.
ໂດຍ: ໄມ້ງັດ