ການຄ້າ-ຂາຍຫງາຍມື ເປັນເລື່ອງປົກກະຕິຂອງຄົນທີ່ເຮັດໜ້າທີ່ເປັນຊາວຄ້າ-ຊາວຂາຍ ແມ່ນການຕອບສະໜອງເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ ລະຫວ່າງຜູ້ຊື້ກັບຜູ້ຂາຍ ບົນພື້ນຖານຄວາມສະເໝີພາບຕໍ່ໜ້າກົດໝາຍ ຕ່າງຝ່າຍຕ່າງກໍໄດ້ຮັບຜົນປະໂຫຍດ ກົດໝາຍໄດ້ກຳນົດແລ້ວ ການຊື້ ການຂາຍ ການແລກປ່ຽນ ການຄອບຄອງຊັບ ທັງໝົດນັ້ນແມ່ນໄດ້ດ້ວຍຄວາມຖືກຕ້ອງ ດ້ວຍຄວາມບໍລິສຸດຜຸດຜ່ອງ ໝາຍຄວາມວ່າ ບໍ່ລັກ ບໍ່ໂລບ ບໍ່ສໍ້ ບໍ່ໂກງ ບໍ່ຍາດ ບໍ່ຊີງເອົາຂອງຄົນອື່ນມາເປັນຂອງຕົນ ແລ້ວເອົາໄປຂາຍ ໄປແລກປ່ຽນ ໄປຊວດ ໄປຈຳ ທັງໝົດນັ້ນ ລ້ວນແຕ່ເປັນຄວາມຜິດຕາມປະມວນກົດໝາຍອາຍາ ນອກຈາກຊັບສິ່ງຂອງແລ້ວ ການຂາຍຊີ້ນແຫ້ງ ປາຕາຍ ດ້ວຍພະຍາດ ຫຼື ຜະລິດຕະພັນຂອງສັດທີ່ເປັນພະຍາດ ລວມທັງສັດທີ່ເປັນພະຍາດຕາມຕະຫຼາດ ກໍມີຄວາມຜິດເຊັ່ນດຽວກັນ ໃນໄລຍະທີ່ຜ່ານມາພວກເຮົາອາດຈະຮູ້ບໍ່ໄດ້ໝົດວ່າ ຊີ້ນສັດທີ່ວາງຂາຍຕາມຕະຫຼາດທົ່ວໄປເຫຼົ່ານັ້ນ ກໍໄດ້ຮັບການກວດກາ ແຕ່ກໍອາດຈະມີຊີ້ນສັດ ຫຼື ຜະລິດຕະພັນຈາກສັດ ຈຳນວນໜຶ່ງບໍ່ໄດ້ຮັບການກວດກາຈາກພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ເປັນຕົ້ນ: ຊີ້ນແຫ້ງ ປາແຫ້ງ ສົ້ມຊີ້ນໝູ ສົ້ມຊີ້ນປາ ແລະ ຜະລິດຕະພັນອື່ນໆຈາກສັດ ພວກເຮົາບໍ່ອາດຈະກວດໄດ້ໝົດ ຮູ້ໄດ້ໝົດ ແລະ ເຫັນໄດ້ໝົດ ອັນໃດດີ ອັນໃດບໍ່ດີ ຜະລິດຕະພັນໃດຜະລິດຈາກສັດເປັນພະຍາດ ຫຼື ບໍ່ເປັນພະຍາດ ສິ່ງເຫຼົ່ານີ້ກໍຕ້ອງອາໄສຈັນຍາບັນຂອງຜູ້ຄ້າ-ຂາຍນຳ ແຕ່ບາງກໍລະນີຜູ້ຄ້າ-ຂາຍກໍອາດຈະບໍ່ຮູ້ໄດ້ ຍ້ອນພວກເຂົາເຈົ້າເປັນຄົນກາງ ເປັນຂົວຕໍ່ ເປັນຜູ້ຊື້ຮ້ອຍມາຂາຍພັນ ຊຶ່ງເວົ້າລວມແລ້ວ ການຄ້າ-ຂາຍກໍແມ່ນການຄຳນຶງເຖິງຜົນກຳໄລ ຄຳນຶງເຖິງຜົນໄດ້ຫຼາຍກວ່າຜົນເສຍ ຫຼື ເອີ້ນກັນວ່າ ຕົວະແດ່…ຂົດແດ່ ບວກກັບຄວາມກົງໄປກົງມານຳກັນ ແຕ່ເຖິງຢ່າງກໍຕາມ ກົດໝາຍໄດ້ບັງຄັບໃຫ້ທຸກຄົນຕ້ອງເປີດອົກເປີດໃຈ ຄ້າ-ຂາຍດ້ວຍຄວາມບໍລິສຸດ ຈິງໃຈ ແລະ ຊື່ຕົງຕໍ່ຕົນເອງ ແລະ ບຸກຄົນອື່ນ ສິ່ງໃດທີ່ຕົນເອງບໍ່ມັກ ບໍ່ກິນ ບໍ່ຢາກ ກໍບໍ່ຄວນໄປຕົວະຂາຍໃຫ້ຜູ້ອື່ນກິນ ຜູ້ອື່ນບໍລິໂພກມັນຈະເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ສຸຂະພາບ ຕໍ່ຊີວິດ ສ່ຽງຕໍ່ການນຳເຊື້ອພະຍາດໄປຕິດໃສຜູ້ອື່ນ ທັ່ງໆທີ່ຕົນເອງກໍບໍ່ຢາກຕິດ ບໍ່ຢາກເປັນ ປະມວນກົດໝາຍອາຍາຈຶ່ງໄດ້ກຳນົດວ່າ: ບຸກຄົນໃດໂດຍເຈດຕະນາ ຫາກໄດ້ຈຳໜ່າຍ ຫຼື ຊຸກເຊື່ອງສັດ ແລະ ຜະລິດຕະພັນສັດທີ່ເປັນພະຍາດ ຈະຖືກລົງໂທດຕັດອິດສະຫຼະພາບແຕ່ຫົກເດືອນຫາສາມປີ ແລະ ຈະຖືກປັບໃໝແຕ່ 3.000.000 ກີບຫາ 10.000.000 ກີບ.
ໃນກໍລະນີ ກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ ຈະຖືກລົງໂທດຕັດອິດສະຫຼະພາບ ແຕ່ສາມປີຫາເຈັດປີ ແລະ ຈະຖືກປັບໃໝແຕ່ 10.000.000 ກີບຫາ 30.000.000 ກີບ.
ຄວາມພະຍາຍາມກໍ່ການກະທຳຜິດ ກໍຈະຖືກລົງໂທດ ອັນນີ້ແມ່ນມາດຕະການທາງກົດໝາຍ ທັງແມ່ນບົດລົງໂທດຕໍ່ຜູ້ກະທຳຜິດ ໃນກໍລະນີຫາກໄດ້ກະທຳການແບບນີ້ ທັ່ງທີ່ກົດໝາຍຫ້າມ ແຕ່ກັບຈົງໃຈກະທຳຜິດ ຈົງໃຈລະເມີດຂໍ້ກຳນົດຂອງກົດໝາຍ ກໍ່ຄວາມເສຍຫາຍ ແລະ ສ້າງຄວາມບໍ່ເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍໃຫ້ແກ່ສັງຄົມ ຍ່ອມໄດ້ຜົນຕາມມາຄືຈັ່ງຊີ້ລະ..ຜິດກໍຄືຜິດ..ບໍ່ມີການຍົກເວັ້ນ ແລະ ກໍບໍ່ຄວນຖືກຍົກເວັ້ນ ໃຜຍົກເວັ້ນ ກໍຜູ້ນັ້ນຜິດຄືກັນ ເອີ້ນວ່າຜີບ້ານ ພ້ອມຜີປ່າ.
ໂດຍ: ໄມ້ງັດ