ໄລຍະທີ່ມີການສອບເສັງເຂົ້າມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ ຫຼື ການແລ່ນເຂົ້າວຽກປະກອບອາຊີບອື່ນນັ້ນ ມັກຈະປາກົດມີພວກນາຍໜ້າຫົວໃສ ຕິດຕໍ່ພົວພັນອ້າງຕົນເອງມີເສັ້ນສາຍ ຮູ້ຈັກເຈົ້າໃຫຍ່ນາຍໂຕເພື່ອກິນຫົວຄິວ ແລ່ນເຂົ້າວຽກ ຫຼື ວ່າເສັງເຂົ້າສະຖາບັນການສຶກສາໃດໜຶ່ງ ເຊິ່ງບັນຫານີ້ຜ່ານມາມີຫຼາຍກໍລະນີຖືກຟ້ອງຈາກຜູ້ເສຍຫາຍໄດ້ຈັບເຂົ້າຄຸກດັດສ້າງ ແຕ່ກຸ່ມຄົນບໍ່ດີພວກນີ້ກໍຈະມີໃນສັງຄົມຢູ່ສະເໝີ.
ພວກທີ່ອ້າງຕົນເອງວ່າຮູ້ຈັກຄົນໃດໜຶ່ງຢູ່ໃນອຳນາດໜ້າທີ່ ຫຼື ໜ່ວຍງານຂອງລັດ ຫຼື ເອກະຊົນໃດໜຶ່ງ ມັກຈະເປັນພວກຫົວໃສໃນທາງຄິດຫາເລ້ຫຼ່ຽມລໍ້ລວງກິນຫົວຄິວທີ່ເອີ້ນວ່າ ຄ່າຈ້າງແລ່ນເຂົ້າວຽກ ຫຼື ເຂົ້າຮຽນ ເຊິ່ງສ່ວນໜ້ອຍຈະໄດ້ສົມຫວັງ ແຕ່ສ່ວນໃຫຍ່ມີແຕ່ຕົວະຕົ້ມຫຼອກລວງເອົາເງິນໄປໃຊ້ຈ່າຍຢ່າງສະບາຍ ແລ້ວຄຶງເກມແກ່ຍາວເວລາໄປເລື້ອຍໆ ບາງລາຍພໍໄດ້ເງິນຕາມຈຳ ນວນທີ່ຕົນວາງແຜນແລ້ວ ກໍປິດໂທລະສັບຕິດຕໍ່ຫາບໍ່ໄດ້ ເຮັດໃຫ້ຫຼາຍຄົນທີ່ເຊື່ອຄົນງ່າຍຕົກເປັນເຫຍື່ອກຸ່ມຄົນບໍ່ດີພວກນີ້ ຈຶ່ງຝາກເຖິງເຈົ້າໜ້າທີ່ການຈັດຕັ້ງທັງສູນກາງ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ ຖ້າວ່າປະ ຊາຊົນ ຫຼື ມີຜູ້ຮ້ອງທຸກຟ້ອງຮ້ອງກໍຄວນຟ້າວແກ້ໄຂເພື່ອກຳຈັດພວກມິດສາຊີບ.
ຄວາມຈິງຖ້າໃນກໍລະນີຂອງສະພາບການສອບເສັງເຂົ້າຮຽນກໍອາດມີພວກຄູ-ອາຈານ ຫຼື ພະ ນັກງານກ່ຽວຂ້ອງ ທາງການສຶກສາອາດມີສ່ວນພົວພັນກັບຜົນປະໂຫຍດມາກ້ອງໂຕະ ເຊິ່ງຖ້າມີແທ້ບັນຫາແບບນີ້ ອາດສ້າງຄວາມສູນເສຍຫຼວງຫຼາຍຕໍ່ຄວາມໜ້າເຊື່ອຖືຂອງພະນັກງານ ເພາະນັກສຶກສາເຂົາຕັ້ງໃຈໄປສອບເສັງ ບາງກໍລະນີໄດ້ຄະແນນສູງຜ່ານເກນ ແຕ່ອາດຖືກເດັກເສັ້ນ ຫຼື ເຈ້ຍເຫຼືອງແຊງໜ້າໄປກໍມີ ພາໃຫ້ເກີດປາກົດການຫຍໍ້ທໍ້ສິ້ນຫວັງ ສັງຄົມຈະເສື່ອມສັດທາຕໍ່ລະບົບບ້ານເຮົາ ຖ້າຈະອ້າງກົດໝາຍການສຶກສານັ້ນ ຄູກໍມີຂໍ້ຫ້າມໄວ້ແລ້ວ ໃນມາດຕາ 71: (2) ຫ້າມຄູສວຍໃຊ້ໜ້າທີ່ໃຫ້ ຫຼື ຮັບສິນບົນເພື່ອຜົນປະໂຫຍດສ່ວນຕົວ ຫຼື ຄອບຄົວ ຈຸ້ມເຈື້ອ ແລະ ພັກພວກ…
ຜູ້ຂຽນຈຶ່ງຂໍຝາກແງ່ຄິດໄວ້ວ່າ: ສຳລັບພໍ່ແມ່ຜູ້ປົກຄອງກໍຄວນມີສະຕິ ຮູ້ເທົ່າທັນພວກກຸ່ມຄົນຕົວະຕົ້ມ ອ້າງວ່າສາມາດແລ່ນຈ້າງເຂົ້າຮຽນໄດ້ ສຳລັບການຈັດຕັ້ງກໍຄວນປະກາດຕັກເຕືອນຜູ້ໃຕ້ບັງຄັບບັນຊາຢ່າງເຄັ່ງຄັດ ບໍ່ແມ່ນນັ່ງເສີຍໃສ່ເກຍວ່າງ ເພາະລັດຖະບານກໍໄດ້ອອກແຈ້ງການລະບຽບ ແລະ ຈັນຍາບັນສຳລັບພະນັກງານຫຼາຍອາຊີບ ສາຂາໄວ້ແລ້ວ ບໍ່ແມ່ນວ່າຈະເອົາໄປເຊື່ອງໄວ້ກ້ອງໂຕະ ບໍ່ເຜີຍແຜ່ ແລະ ລົງໂທດຜູ້ລະເມີດນັກສຶກຈຶ່ງຄວນເລືອກຕັ້ງໃຈຮຽນ ເພື່ອເສັງເຂົ້າໃຫ້ໄດ້ດີ ກວ່າຝາກອະນາຄົດໄວ້ນຳຄ່ານິຍົມຊື້ຈ້າງ.
ດັ້ນກີບເມກ