ພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ ຫຼື ໄຂ້ເລືອດອອກ ເປັນພະຍາດໜຶ່ງທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ຈະເກີດການລະບາດໃນໄລຍະລະດູຝົນ ເຊິ່ງໃນປີຜ່ານມາ ພະຍາດດັ່ງກ່າວໄດ້ແຜ່ລະບາດຫຼາຍໃນໄລຍະລະດູຝົນ ໂດຍສະເພາະ ເດືອນມິຖຸນາຫາກໍລະກົດ ໃນໄລຍະນີ້ ຈຳນວນຄົນເຈັບພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍໄດ້ເກີດຂຶ້ນຫຼາຍ ສະແດງໃຫ້ເຫັນມີຄົນເຈັບໄຂ້ຍຸງລາຍສະສົມທັງໝົດ 38.892 ກໍລະນີ ເສຍຊີວິດ 76 ກໍລະນີ ເພື່ອປ້ອງກັນບໍ່ໃຫ້ພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍແຜ່ລະບາດເກີດຂຶ້ນຄືປີຜ່ານໆມານັ້ນ ທຸກຄົນຕ້ອງຫັນມາເພີ່ມທະວີການປະຕິບັດຫຼັກການ 5ປ ເພື່ອຕັດວົງຈອນໜອນນ້ຳຍຸງລາຍ ບໍ່ມີຍຸງລາຍບໍ່ມີໄຂ້ເລືອດອອກ.
ທ່ານ ດຣ ນາງ ຄຳຫຼ້າ ຈູມລີວົງ ຮອງອຳນວຍການໂຮງໝໍເສດຖາທິຣາດ ຊີ້ນຳທາງດ້ານວິຊາການລົງເລິກສະເພາະກ່ຽວກັບພະຍາດຊືມເຊື້ອເຂດຮ້ອນ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດວ່າ: ໃນປີ 2019 ທີ່ຜ່ານມາຖືວ່າເປັນປີໜຶ່ງທີ່ພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍໄດ້ແຜ່ລະບາດ ດັ່ງນັ້ນ ທຸກຄົນຄວນຖອດຖອນບົດຮຽນ ແລະ ເພີ່ມທະວີເອົາໃຈໃສ່ປ້ອງກັນພະຍາດນີ້ ບໍ່ໃຫ້ແຜ່ລະບາດແຕ່ຫົວທີ ເພາະປັດຈຸບັນ ໄດ້ກ້າວເຂົ້າສູ່ລະດູຝົນຈຳນວນຄົນເຈັບໄຂ້ຍຸງລາຍສະສົມນັບແຕ່ທ້າຍປີ 2019 ມາເຖິງວັນທີ 14 ພຶດສະພາ 2020 ທົ່ວປະເທດມີກໍລະນີຄົນເຈັບໄຂ້ຍຸງລາຍສະສົມແລ້ວຈຳນວນ 1.175 ກໍລະນີ ເສຍຊີວິດແລ້ວ 2 ກໍລະນີ ໃນນັ້ນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ກວມອັດຕາຜູ້ຕິດເຊື້ອພະຍາດນີ້ສູງກວ່າໝູ່ 321 ກໍລະນີ ຮອງລົງມາແມ່ນອັດຕະປື 179 ກໍລະນີ ແຂວງວຽງຈັນ 169 ກໍລະນີ ຄຳມ່ວນ 86 ກໍລະນີ ບໍລິຄຳໄຊ 78 ກໍລະນີ ໄຊຍະບູລີ 74 ກໍລະນີ ເສຍຊີວິດ 1 ຄົນ ສາລະວັນ 74 ກໍລະນີ ສະຫວັນນະເຂດ 68 ກໍລະນີ ເຊກອງ 42 ກໍລະນີ ຫຼວງນ້ຳທາ 30 ກໍລະນີ ອຸດົມໄຊ 22 ກໍລະນີ ຫຼວງພະບາງ 10 ກໍລະນີ ໄຊສົມບູນ 8 ກໍລະນີ ຈຳປາສັກ 7 ກໍລະນີ ຜົ້ງສາລີ 5 ກໍລະນີ ບໍ່ແກ້ວ 2 ກໍລະນີ ສ່ວນຫົວພັນ ແລະ ຊຽງຂວາງ ແມ່ນຍັງບໍ່ພົບກໍລະນີຕິດເຊື້ອ ເຊິ່ງຖ້າເບິ່ງຈາກຕົວເລກສະສົມໃນປີນີ້ ທີ່ຫາກໍກ້າວເຂົ້າລະດູຝົນ ມີຈຳນວນຕິດເຊື້ອແລ້ວຫຼາຍກວ່າພັນຄົນ ເຊິ່ງກໍເປັນອີກປີໜຶ່ງທີ່ທຸກຄົນຕ້ອງຮ່ວມກັນເຝົ້າລະວັງ ແລະ ປ້ອງກັນແຕ່ຫົວທີ ເພື່ອຕັດວົງຈອນບໍ່ໃຫ້ພະຍາດນີ້ເກີດການລະບາດເກີດຂຶ້ນ.
ດັ່ງນັ້ນ ທຸກພາກສ່ວນຕ້ອງມີການກະກຽມ ລວມທັງຂະແໜງສາທາລະນະສຸກ ກໍຄື ບັນດາໂຮງໝໍ ໂດຍສະເພາະ ໂຮງໝໍເສດຖາທິຣາດ ກໍໄດ້ມີການກະກຽມ ແລະ ທົບທວນຄືນ ການຄຸ້ມຄອງກໍລະນີ ແລະ ການປິ່ນປົວ ໄປຄຽງຄູ່ກັບການເອົາໃຈໃສ່ເຝົ້າລະວັງພະຍາດ COVID-19 ໂດຍໄດ້ເນັ້ນໃສ່ທົບທວນໃຫ້ພະນັກງານແພດໝໍຂອງພວກເຮົາ ໃຫ້ຮັບຮູ້ ແລະ ເຂົ້າໃຈນິຍາມໃນການເຝົ້າລະວັງທຸກກໍລະນີທີ່ມີໄຂ້ ປວດຕົນໂຕ ແລະ ອາການຕ່າງໆທີ່ເຂົ້າກັບນິຍາມພະຍາດໄຂ້ຍຸງ ແມ່ນຂໍໃຫ້ແພດໝໍເອົາໃຈໃສ່ກັ່ນກ່ອງຄົນເຈັບທີ່ມາໂຮງໝໍ ເມື່ອຄົນເຈັບເຂົ້າມາປິ່ນປົວຢູ່ໂຮງໝໍ ໂຮງໝໍກໍຕ້ອງມີການກະກຽມເຊັ່ນດຽວກັນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນກະກຽມຕຽງ ເພື່ອຮອງຮັບຄົນເຈັບໃນກໍລະນີທີ່ອາດເກີດການລະບາດ ເຊິ່ງໂຮງໝໍເຮົາກໍໄດ້ກະກຽມຕຽງເສີມໄວຮອງຮັບ ແຕ່ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ພະຍາດນີ້ມີການລະບາດເກີດຂຶ້ນຄືປີຜ່ານມານັ້ນ ທຸກຄົນ ທຸກຄອບຄົວ ສຳນັກງານ ອົງການ ລວມທັງທົ່ວສັງຄົມ ຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ປ້ອງກັນພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ ຄຽງຄູ່ກັບການປ້ອງກັນພະຍາດ COVID-19 ດ້ວຍການເອົາໃຈໃສ່ປະຕິບັດຫຼັກການ 5ປ ທີ່ກະຊວງສາທາລະນະສຸກວາງອອກ ທີ່ທຸກຄົນ ກໍຄືທຸກຄອບຄົວຕ້ອງປະຕິບັດເປັນປະຈຳ ປະກອບມີ: ປິດຝາພາຊະນະທີ່ເກັບນ້ຳໃນເຮືອນ ແລະ ນອກເຮືອນ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ຍຸງມາໄຂ່ໃສ່ປ່ຽນນ້ຳໃນພາຊະນະ ເຊັ່ນ: ເຕົ້າດອກໄມ້ ນ້ຳຮອງຕີນຕູ້ ຖ້ານຮອງຈອກນ້ຳ ປ່ອຍປາຫາງນົກຍຸງເພື່ອກິນໜອນນ້ຳ ປັບປຸງການອະນາໄມສິ່ງແວດລ້ອມອ້ອມເຮືອນບໍ່ໃຫ້ມີກະໂປະ ກະປ໋ອງ ຢາງຕີນລົດເກົ່າທີ່ມີນ້ຳຂັງ ປະຕິບັດໃຫ້ເປັນນິໄສປະຈຳທຸກໆອາທິດ ຖ້າເປັນໄຂ້ໃຫ້ໄປພົບແພດໝໍດ່ວນ ບໍ່ຄວນຊື້ຢາມາກິນເອງ ຖ້າຫາກທຸກຄົນປະຕິບັດໄດ້ຕາມ 5ປ ຢ່າງເຂັ້ມງວດ ກໍຈະສາມາດຫຼຸດຜ່ອນ ແລະ ປ້ອງກັນການເຈັບເປັນຈາກພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ ຫຼື ໄຂ້ເລືອດອອກໄດ້.
ສຳລັບອາການເບື້ອງຕົ້ນຂອງພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍນັ້ນ ຈະມີອາການໄຂ້ສູງ ປວດຕົນໂຕ ປວດກ້າມຊີ້ນ ໝັກກະບົ້ງຕາ ແລະ ຈຸດພິເສດອີກອັນໜຶ່ງແມ່ນໄຂ້ສູງບໍ່ຫຼຸດລົງ ເມື່ອມີອາການເປັນໄຂ້ ກໍຄວນໄປພົບແພດ ເພື່ອຮັບການກວດວິເຄາະປິ່ນປົວໃຫ້ຖືກຕາມອາການ ແລະ ພະຍາດທີ່ເກີດຂຶ້ນ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ຮັບການຮັກສາ ແລະ ປິ່ນປົວຢ່າງທັນການນັ້ນ ກໍ່ເພື່ອປ້ອງກັນການເສຍຊີວິດຍ້ອນພະຍາດນີ້.